طی روزهای گذشته، دستگاه قضایی در برخی استان‌های کشور ممنوعیت سگ‌گردانی را اعلام کرد. تا لحظه تنظیم این گزارش شهرهای اصفهان، ارومیه، خرم آباد، گرگان، همدان، کرمان و قزوین این اقدام را ممنوع و اعلام کردند که پلیس اجازه برخورد با تخطی‌کنندگان را دارد. با توجه به اعلام زنجیره‌ای این دستور، احتمالاً تعداد این شهرها بیشتر خواهد شد.

 مرور دستور دادستانی در استان‌های مختلف نشان می‌دهد که این ممنوعیت در معابر عمومی، پارک‌ها و وسایل نقلیه اعمال خواهد شد. نگهداری سگ یا حیوانات خانگی به طور کلی ممنوع اعلام نشده است. اما مشخص نیست سگی که در خانه نگهداری می‌شود برای انتقال به دامپزشکی چگونه باید به این محل برده شود. بر اساس آماری که یک خبرگزاری دولتی سال گذشته منتشر کرد، در حال حاضر از هر ۱۰ ایرانی یک نفر حیوان خانگی نگه می‌دارد. سگ و گربه در رتبه اول محبوبیت هستند.

بر اساس کدام قانون؟

در ایران قانون خاصی برای کنترل و نگهداری حیوانات خانگی از جمله سگ وجود ندارد. علاوه بر این که قوانین سختگیرانه‌ای برای نگهداری وجود ندارد، سگ‌گردانی جرم‌انگاری نیز نشده است. ممنوعیت‌های اعمال شده در ادوار گوناگون نیز بر اساس ماده‌های دیگری از قوانین بوده و در حال حاضر سه ماده زیر بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مسائل بهداشتی و انتشار بیماری‌های مشترک میان انسان و سگ با استناد به ماده ۶۶۸ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): «هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از قبیل: «آلوده کردن آب آشامیدنی یا توزیع آب آشامیدنی آلوده، دفع غیربهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زاید، ریختن مواد مسموم کننده در رودخانه‌ها، زباله در خیابان‌ها و کشتار غیرمجاز دام، استفاده غیرمجاز فاضلاب خام یا پس‌آب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع می باشد. و مرتکبین چنانچه طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدیدتری نباشند، به حبس تا یک سال محکوم خواهند شد.»

حمله سگ به عابران پیاده، سالمندان و کودکان با استناد به ماده ۵۰۶ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): «تسبیب در جنایت آن است که کسی سبب تلف‌ شدن یا مصدومیت دیگری را فراهم کند و خود مستقیماً مرتکب جنایت نشود به طوری که در صورت فقدان رفتار او جنایت حاصل نمی‌ شد مانند آنکه چاهی بکند و کسی در آن بیفتد و آسیب ببیند.» و ماده ۵۲۲ همین قانون: «متصرف هر حیوانی که از احتمال حمله آن آگاه است باید آن را حفظ نماید و اگر در اثر تقصیر او، حیوان مزبور به دیگری صدمه وارد سازد، ضامن است.»

تجربیات مشابه

یک جستجوی ساده اینترنتی به ما نشان می‌دهد که موضوع مقابله با سگ‌گردانی از طریق مسیرهای انتظامی و قضایی حداقل بیش از یک دهه قدمت دارد. مقابله با سگ‌گردانی بخشی از طرح امنیت اجتماعی در ابتدای دهه ۹۰ بود. بعد از آن نیز در چند مقطع این ممنوعیت اعلام و برخوردهایی شد اما معمولاً طرح‌های مذکور ادامه پیدا نمی‌کند. از سوی دیگر افزایش نگهداری حیوانات خانگی طی حدود ۱۵ سال گذشته نشان می‌دهد که این طرح‌ها لزوماً منجر به نتیجه نمی‌شود./